پشت پرده متکدیان  درکرمان

«اسپند دود بکنم؟»، «شیشه ماشین رو تمیز کنم؟»، «یک فال از من می‌خرید؟»، «یک جوراب از من می‌خرید؟» و صدها واژه این‌چنینی که این روزها به وفور پشت چراغ‌های راهنمای شهر کرمان، معابر یا پمپ‌بنزین‌ها می‌شنویم. 

به گزارش ایسنا، امروزه با وجود فعالیت و برنامه‌ریزی‌های مسئولان، «تکدی‌گری» در قامت پدیده‌ای سازمان‌یافته و به عنوان یک معضل اجتماعی محسوب می‌شود که در کنار سوءاستفاده از عاطفه و خیرخواهی مردم، ضعف فرهنگی و مدیریتی نیز در بروز آن مشهود است. 

تکدی‌گری این اواخر در شهرهای بزرگی همچون کرمان در حالی افزایش یافته است که این عمل در قوانین جرم‌انگاری شده و برای آن نیز مجازاتی تعیین شده است. با وجود این بر تعداد متکدیان در خیابان‌ها افزوده و سبب زشت شدن سیمای شهر شده است. متکدیانی که برای کسب درآمد بیشتر از ترفندهای خاصی بهره می‌گیرند، با گرفتن بچه‌های کوچک در آغوش، مظلوم‌نمایی یا بیمار جلوه دادن خود، به طرق گوناگون سعی در جلب ترحم بیشتر از سوی رهگذران دارند.  «رویا – س»، یکی از شهروندان کرمانی با اشاره به حضور بچه‌های خیابانی و التماس‌های آن‌ها که احساس ترحم انسان را بر‌می‌انگیزد، می‌گوید: هر روزه بچه‌های خیابانی و متکدیان را در خیابان مشاهده می‌کنیم که برخی اوقات آنچنان رفتاری انجام می‌دهند که احساسات انسان برانگیخته می‌شود. 

«امیرعباس – ش» نیز در این‌باره می‌گوید: این روزها گدایی مدرن شده است و دیگر همانند سابق با لباس‌های ژنده گدایی نمی‌کنند، بلکه خیلی از آن‌ها با قیافه بسیار موجه و تمیز تکدی‌گری می‌کنند و خود را شهرستانی معرفی می‌کنند و می‌گویند کیف پولشان را فراموش کرده‌اند و از شما تقاضای پول می‌کنند. 

وی ادامه می‌دهد: امروزه دیگر متکدیانی با لباسان پاره و معلول کمتر می‌بینید و شاید اصلاً مشاهده نکنید؛ زیرا آن‌ها دریافته‌اند که این روش‌ها دیگر کارایی ندارد و اکنون از طریق دیگر به تکدی‌گری می‌پردازند. 


جرم تکدی‌گری در قانون 

کارشناس مسائل اجتماعی فرمانداری کرمان می‌گوید: تکدی‌گری در قانون به صراحت جرم تلقی شده است و در قانون تحت عنوان «کلاشی» از آن یاد شده است.  «امید سلیمانی» به تعریف تکدی‌گری می‌پردازد و ادامه می‌دهد: بدون هیچ تلاشی از حاصل دست‌رنج دیگران استفاده کردن در لغت به معنای گدایی است که این گدایی نیز شکل‌های متفاوتی دارد. گاهی با کلاشی توأم است و گاهی به دلیل جهالت یا نیاز است؛ برخی از این افراد از وضعیت مالی خوبی برخوردار هستند، به‌طوری‌که دارای ماشین، ملک و خانه هستند. 


3 میلیون ریال؛ درآمد روزانه گدایان کرمانی

سلیمانی ادامه می‌دهد: امروزه اسکناس‌های 5 و 10 هزار تومانی، به عنوان پول خردی در جیب افراد جامعه محسوب می‌شود. اگر فرض کنیم روزانه فقط 10 نفر به یک گدا کمک کنند حداقل درآمد این متکدی در روز 50 هزار تومان خواهد بود. این در حالی است که در حقیقت بسیاری از گدایان شهر کرمان روزانه حدود 300 هزار تومان درآمد دارند. 

وی به تشریح درآمدهای متکدیان و کودکان خیابانی می‌پردازد و می‌گوید: یک کودک خیابانی به طور متوسط بین 50 تا 150 هزار تومان درآمد روزانه‌ دارد و متکدیان بزرگسال روزانه بین 100 هزار تومان تا حدود 300 هزار تومان درآمد دارند. آیا با این درآمد چند میلیونی که ماهانه یک متکدی دارد، باید انتظار داشت آن را با کمک‌های کم نهادهای حمایتی معاوضه کند؟! 

این کارشناس مسائل اجتماعی فرمانداری کرمان می‌گوید: برخی از این متکدیان دارای زمین، خانه و ماشین هستند. باید مد نظر داشت که وقتی یک گدا بدون هیچ زحمتی ماهانه به عنوان مثال حدود 6 میلیون تومان درآمد دارد و یک کارمند حدود 2 میلیون تومان، چگونه انتظار نداشته باشیم این متکدی خانه و ماشین نداشته باشد؟ 


شیوع تکدی‌گری در پرتو فرهنگ غلط

سلیمانی بیان می‌کند: بسیاری از این متکدیان دارای همسر و فرزند هستند و خانوادگی با این مساله کنار آمده‌اند و موارد بسیار اندکی داشته‌ایم که خانواده فرد از این موضوع مطلع نبوده است؛ همچنین برخی از آن‌ها خانوادگی گدایی می‌کنند.  وی با ابراز نگرانی از این‌که روز‌به‌روز بر تعداد گدایان شهر کرمان افزوده می‌شود، می‌افزاید: فرهنگ غلط ما مردم به شیوع پدیده تکدی‌گری کمک می‌کند. مردم نباید به این افراد کمک کنند و باید کمک‌های خود را به‌صورت هدفمند انجام دهند. به طوری که می‌توان این کمک‌های را به صندوق‌های خیریه، کمیته امداد یا به‌صورت شخصی به افراد آبرومند داد اما کمک به افراد متکدی در خیابان پسندیده نیست. 


تکدی‌گری در کرمان سازمان‌یافته است؟ 

این کارشناس مسائل اجتماعی فرمانداری کرمان با تعریف متکدیان، کودکان خیابانی و کودکان کار می‌گوید: تکدی‌گری با بحث تجاهر همراه است و از افراد 25 سال تا پیران بالای 70 سال در میان متکدیان هستند؛ اما کودکان خیابانی به نوعی دیگر در زمره متکدیان قرار می‌گیرند و افراد زیر 18 سال تلقی می‌شوند. آن‌ها به کارهایی همچون گل‌فروشی، جوراب‌فروشی، تمیز کردن شیشه ماشین، فال‌فروشی و... مشغول هستند. 

وی ادامه می‌دهد: برخی کودکان خیابانی به‌صورت سازمان‌دهی‌شده و برخی به‌صورت انفرادی کار می‌کنند و ما در شهر کرمان با هر 2 نوع آن‌ها روبه‌رو هستیم. یک‌سری افراد از این کودکان خیابانی سوءاستفاده می‌کنند و از طریق این کودکان درآمدهای کلانی به دست می‌آورند؛ به ‌طور مثال اگر هر کودک خیابانی روزانه 50 هزار تومان درآمد داشته باشد و اگر این افراد سودجو 20 کودک خیابانی را به‌کار گرفته باشند، روزانه حداقل یک میلیون تومان درآمد خواهند داشت. 

سلیمانی با تاکید بر آن که تکدی‌گری به‌صورت سازماندهی‌شده عموماً در خصوص بچه‌های خیابانی در شهر کرمان وجود دارد، اضافه می‌کند: نهادهایی همچون اطلاعات نیروی انتظامی، بسیج و اداره اطلاعات روی مقوله شناسایی باندهایی که از کودکان خیابانی سوءاستفاده می‌کنند و به‌کار گرفته‌اند، در حال انجام کار است و قطعاً افرادی را نیز شناسایی و دستگیر کرده‌اند. 


95 درصد کودکان خیابانی کرمان، افغان هستند

سلیمانی 95 درصد کودکان خیابانی شهر کرمان را اتباع افغان می‌داند و می‌گوید: اتباع پاکستانی در فصل‌های خاصی وارد شهر می‌شوند و خیلی زود دولت آن‌ها را جمع می‌کند و از سوی دیگر خودشان نیز سریع از کرمان خارج می‌شوند. 

این کارشناس مسائل اجتماعی فرمانداری کرمان ادامه داد: در آخرین طرح جمع‌آوری کودکان خیابانی که در شهر کرمان اجرا شد، 100 درصد این کودکان اتباع افغان و عموماً نیز اتباع غیرمجاز بودند که این کودکان در معابر در قالب گل‌فروشی و فال‌فروشی مشغول به فعالیت بودند تا با این مقوله احساسات جامعه را درگیر کنند و اگر کارکنان شهرداری اقدام به جمع‌آوری آن‌ها بکنند، با احساسات مردم نیز روبه‌رو می‌شوند. 

وی با بیان این مطلب که به دنبال پاک کردن صورت مساله نیستیم، اظهار کرد: حضور این کودکان در معابر شهری جلوه خوبی ندارد و اگر دولت با این مساله برخورد نکند، قابل کنترل نخواهد بود.


وجود مافیا

مدیر کل بهزیستی استان کرمان می‌گوید: احتمال آن‌که درصد زیادی از متکدیان کرمان سازماندهی شده باشند وجود دارد و باندهای مافیایی در این زمینه وجود دارند که یک غذا و مزد حداقلی به این گدایان می‌دهند، اما در مجموع شناسایی آن‌ها بر عهده نیروی انتظامی است. 

«عباس صادق‌زاده» می‌افزاید: بر اساس گزارش مددکاران سازمان بهزیستی استان کرمان مبنی بر این که بسیاری از گدایان را افرادی با ماشین در محل‌های خاص پیاده می‌کردند و شب دوباره آن‌ها را جمع‌آوری می‌کردند و می‌بردند، داشته‌ایم که این موضوع نشان از وجود مافیای تکدی‌گری در کرمان دارد. 

مدیر کل بهزیستی استان کرمان با اشاره به اجرای طرح جمع‌آوری کودکان خیابانی به صورت علمی با محوریت بهزیستی استان می‌گوید: در اجرای طرح اخیر جمع‌آوری، 104 کودک جمع‌آوری شدند که 100 نفر آن‌ها افاغنه بودند که افغان‌های غیرمجاز از استان طرد شدند و از مجازها نیز تعهد رسمی گرفته شد.